İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi kasım ayı toplantısı, meclis üyelerinin katılımıyla gerçekleştirildi. Toplantıda grubu adına söz alan Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Grup Başkanvekili ve Silivri Belediye Başkanı Volkan Yılmaz; İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) bütçesinin yönetilememesiyle ilgili İBB yönetimini eleştirdi. Başkan Yılmaz, yaptığı konuşmada Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve İBB yönetiminin söz verip yerine getirmediği vaatleri sıraladı. Başkan Volkan Yılmaz’ın gündeminde özel halk otobüsü emekçilerinin haklarının yenildiği ve haklarının savunulması sürecinin yakından takip edileceği konusu da yer aldı.

BAŞKAN YILMAZ: “GERÇEKLEŞTİREMEDİĞİNİZ VAATLER KARNE NOTUNUZU ORTAYA ÇIKARIYOR”

İBB Meclisi’nde bir konuşma yapan Silivri Belediyesi Başkanı Volkan Yılmaz, “Bütçeler, hepimizin malumu olduğu üzere rakamların alt alta ve yan yana yazıldığı tablolardan oluşmaktadır. Aynı istatistiki verileri değerlendirmede olduğu gibi, İETT bütçesinde yer alan rakamları da baktığınız yere göre değerlendirmeniz mümkündür. Bütçe değerlendirmesine geçmeden önce İBB tarafından hazırlanan 2024 yılı bütçe kitapçığının ilk sayfasındaki Mustafa Kemal Atatürk’e ait olan veciz söze dikkatinizi çekmek istiyorum. Gazi’nin ifadesi şöyle; ‘Siyasi, askeri zaferler ne denli büyük olursa olsun iktisat zaferleri ile taçlandırılmazlar ise elde edilen zaferler devamlı olamaz az zamanda söner’ Esasında, Gazi’nin ifadeleri tam da İBB yönetiminin içinde bulunduğu durumu özetliyor. Öncelikle 4,5 yıldır her defasında sınıfta kaldığınız rakamlara ve karne notunuza geçmeden önce İETT olarak ortaya koyduğunuz performans hedeflerinize dikkat çekmek istiyorum. Kendinize 45 performans hedefi koymuşsunuz. Bunların bazılarını kendi aralarında tasnifleyerek takdirlerinize sunmak istiyorum. Performans hedeflerinizin 1. bölümünde yer alan hedefleri size aktarmak istiyorum. Kapalı durak sayısını artırmak, dezavantajlı gruplar için durak QR projesi, güneş enerjisi sistemi kurmak, sosyal sorumluluk projesi gerçekleştirmek, kurumdaki su arıtma tesislerinin verimliliğini artırmak, atıkların geri kazanılması ve sıfır atık projesi 1. bölüm hedeflerinizdendir. İBB’de atık ve sıfır atık denildiğinde yönetiminizin aklına gelen tek şey ilkel depolamadır. Bu bölümdeki hedeflerinize notumuz 10 üzerinden 0’dır. 2. bölüme geçtiğimizde ise; yolcu memnuniyetini artırmak, yolcu bilgilendirme yazılımlarını geliştirmek, araç alımı yaparak toplu taşıma konforunu artırmak ve elektrikli otobüs sistemini yaygınlaştırmak hedefleriniz arasında yer alıyordu. Birisi yolcu memnuniyeti mi dedi? Yolda kalan otobüs görüntüleri, yanan otobüs görüntüleri, bitmeyen metrobüs kuyrukları sizin bu konudaki karne notunuzu ortaya koyuyor. Araç alımı ve toplu taşıma konforunu artırmak konusunda İETT’nin devasa bütçesinin yalnızca yüzde 3’ünü yeni filo alımına ayırdınız. Avrupa’nın en genç otobüs filolarından birisini devralıp en yaşlı otobüs filolarına doğru yelken açtığınız gün gibi ortadadır. Onun için bu bölümde de notunuz kırık ve geçer değildir. 3. bölüm hedeflerinizde; bilgi teknolojilerinin devamlılığını sağlamak, bilişim ve yazılım hizmetlerini güçlendirmek, bilişim ürünleri alımı ve destek faaliyetlerini güçlendirmek konuları yer almış. İETT bilgi-işlem bölümü olarak ürün alımları ve ihalelerinde mahirsiniz. Ama bilişim ve yazılım konusu ile hayatı kolaylaştırmada yine sınıfta kalıyorsunuz. 4. bölüm performans hedeflerinizde ise; mevcut binaların bakım ve onarımı, yeni bina ve tesisler yapmak konuları yer almış. Bırakınız yeni bina ve tesis yapmayı, olanları satma derdindesiniz. Onun için burada da notunuz kırıktır. 5. bölüm performans hedeflerinizde; yolcu memnuniyetini artırmak, yolcu ilişkilerine etkin bir biçimde yürütmek ve müşteri memnuniyetini artırmak konularına yer vermişsiniz. Esasında bu görevi CHP Grup Başkanvekili Sayın Tarık Balyalı’ya verebiliriz. Kendisine bir şapka, gözlük ve takma bıyık takıp bir otobüse binmesini öneririm. Birebir İETT otobüs ve metrobüslerinde bir anket yaparsa yolcu memnuniyetinin ne kadar düşük olduğunu kendisi görecektir. 6. bölüm hedefinizde ise; araçların bakım ve onarım faaliyetlerini iyileştirmek konusu yer almıştır. Bu performans hedeflerinizle araçları değil ama ihale olan firmayı bayağı iyileştirdiğiniz ortadadır. Bakınız, İBB murakıpları bu konuda ne demiş; “2022 yılına ait bakım, onarım ihale dosyaları incelendiğinde geçmiş yıllardaki alışkanlık haline gelen yanlış uygulamanın halen devam ettiği, ihale konusu işin operasyonel ve parasal büyüklüğü dikkate alındığında ihalelerdeki rekabeti ve kamuoyu denetimini sağlamak için kısmi teklife izin verilmemesi, konsorsiyuma müsaade edilmemesi suretiyle ihalelere katılımının sınırlı sayıdaki şirketler tarafından yerine getirebildiği ve hatta ihalelerdeki haksız rekabetin önüne geçen bu uygulamayı daha da katı hale getirmek üzere aralarında doğal bağlantı olmamasına rağmen ihale kapsamındaki hizmet ve satın alan kısmının birlikte ihale edildiği ve bunun sonucunda da kamunun lehine oluşacak rekabetin önüne geçilmesi suretiyle tüm ihalelerin birkaç firma etrafında döndüğü tespit edilmiştir. Konuya ilişkin ihale dosyalarına yapılan itiraz üzerine görülen davada Ankara 4. İdare Mahkemesinin ayrı ayrı ihale edilebilir olmasına rağmen birlikte ihale edilmesinin kanuna aykırı olduğuna karar verilmiştir. Yukarıda ifade edildiği üzere bu yanlış uygulamalardan kaynaklı olarak ihalelerde rekabetin temin edilmemesi nedeniyle gerçekleşen ihalelerde sözleşmelerdeki bedellerin ortalama yaklaşık maliyet sözleşmeye bağlanmış olması, belirtilen mahsurların doğru olduğunu ve bu şekilde sebep olunan hukuka aykırı eylem ve işlemler sonucu kurumun yani İETT’nin maddi kayıp yaşadığı anlaşılmaktadır. Ve bu bakım, onarım ihaleleri sonucunda yolda kalma ve yolcu memnuniyetsizliği, kamuoyuna yansıyan ciddi kaza, hasar, arızalar meydana gelmektedir. Bakım, tamir ve yedek parça alımlarının giderlerinin 2021, 2022 ve 2023 yıllarındaki toplam bütçe içindeki paylarının çok yüksek olmasına rağmen, yıllar içinde ulaşım kalitesinin artmasına katkı sağlamadığı gün gibi ortadadır. Bu anlayışınızdan ve uygulamanızdan ötürü buradaki notunuzda 10 üzerinden 0’dır” dedi.

“ÖZEL HALK OTOBÜSÜ EMEKÇİLERİMİZİN HAKKINI SAVUNACAĞIZ”

Özel halk otobüsü şoförlerinin haklarına dair vurgu yapan Başkan Yılmaz, “İstanbul’da İBB adına, İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak çok önemli bir görevi ifa eden 353 gün ve günde asgari 16 saat çalışan 16 bin sefer yapan, 650 bin kilometre kat eden ve 1,5 milyon yolcuyu taşıyan özel halk otobüsleri konusuna temas etmek istiyorum. Bu mecliste oy birliği ile bu arkadaşlarımızın sorunlarını çözme adına 01.12.2020 tarihinden itibaren Özel İşletmeci Sistemi’ne (OTİS) geçirmiştik. Ancak OTİS adı verilen sisteme geçildikten sonra aylık hak edişler hiçbir zaman bu arkadaşlarımızın hesabına düzenli olarak yatırılmamıştır. Bu düzensizlik gün geçtikçe artarak devam etmektedir. Kasım aynının sonuna gelmemize rağmen ağustos ayı hak edişinin bir bölümü, eylül, ekim hak edişlerinin de tamamı özel halk otobüsçülerine ödenmemiştir. OTİS’in başlangıcından bu yana yaklaşık 3 yıl geçmiş olmasına rağmen giderlerini anlık karşılamak durumunda olan işletmecilerimizin bu sorunu çözümlenmemiştir. Yine tahsis edileceği söylenen garajlar halen tahsis edilmemiştir. Özel halk otobüsleri güvenlikten yoksun bir şekilde sokaklarda ve caddelerdedir. Bakım onarımlarını sağlıksız ortamlarda yapmaktadırlar. Yine garajların özel halk otobüslerine tahsis edilmemesinden kaynaklı yedek araç uygulanmasına başlanamamıştır. İETT’nin ceza baskısı miktar ve sayı olarak her geçen gün artmaktadır. Ceza uygulamaları özel halk otobüslerinin üzerinde adeta sopaya dönüşmüştür. İdareden bu sorunları acilen çözüme kavuşturmasını bekliyor ve MHP Grubu olarak bu sorunların takipçisi olacağımızın altını çizmek istiyorum” diye konuştu.

“İETT’Yİ ŞARAMPOLE YUVARLAMAK ÜZERESİNİZ”

İETT’nin bütçesi ile ilgili bilgiler veren Başkan Volkan Yılmaz, “Burada dikkatinizi çekmek istediğim ilk husus 2024 yılı gider bütçesi bir önceki 2023 yılı bütçesine göre 15 milyar 400 milyon TL’den 29 milyar 400 milyon TL’ye çıkarak artış oranı yüzde 90,91 olmuştur. İBB Meclisi Murakıpları’nın 2023 Mali Yılı Bütçesi üzerindeki değerlendirmelerinin bir bölümünde deniliyor ki; ‘İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğünün 2023 Tahmini Gider Bütçesi 15 milyar 400 milyon TL’dir. Akaryakıt giderleri 4 milyar 607 milyon TL olup toplam gider bütçesinin yüzde 30’una tekabül etmektedir. Bütçenin yüzde 16’sı yatırımlara ayrılmıştır. SGK dâhil personel giderlerinin bütçedeki payı ise yüzde 9’dur. Bütçe gelirleri ise 12 milyar 431 milyon 450 bin TL olup bu gelirin yüzde 38,20’lik kısmı teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinden, yüzde 44,24’lük kısmı ise bağış ve yardımlardan oluşmaktadır. Bütçe denkliği açısından, bütçe gelirleri ile otobüs alımları, teknolojik altyapı yatırımları ve bakım onarım harcamaları arasındaki farkı karşılayabilmek için yaklaşık 3 milyar TL borçlanma yoluna gidilecektir.’ İBB Meclisi Murakıpları’nın 2024 Mali Yılı Bütçesi üzerindeki değerlendirmelerinin bir bölümünde deniliyor ki; ‘İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğünün 2024 Tahmini Gider Bütçesi 29 milyar 400 milyon TL’dir. Akaryakıt giderleri 7 milyar 50 milyon TL olup toplam gider bütçesinin yüzde 23,98’ine tekabül etmektedir. Bütçenin yüzde 25,13’ü yatırımlara ayrılmıştır. SGK dâhil personel giderlerinin bütçedeki payı ise yüzde 5,27’dir. Bütçe gelirleri ise 20 milyar 400 milyon TL olup bu gelirin yüzde 47,62’lik kısmı teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinden, yüzde 34,80’lik kısmı ise bağış ve yardımlardan oluşmaktadır. Bütçe denkliği açısından, bütçe gelirleri ile bütçe giderleri arasındaki farkı karşılayabilmek için 9 milyar TL borçlanma yoluna gidilecektir.’ 2020, 2021, 2022 ve 2023 yılları İBB Meclisi murakıp raporlarında belirtildiği üzere maşallah borçlanma ve bütçe açığı verme konusunda çok istikrarlısınız. İBB Meclisi Murakıpları’nın 2023 Mali Yılı Bütçesi üzerindeki değerlendirmelerinin bir bölümünde deniliyor ki; ‘Kurumun malik olduğu toplam araç sayısının 3.462 olduğu dikkate alındığında araç yenilemelerinin çok yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır. Bu kapsamda 2023 yılı yeni araç satın alma planlamasıyla geriye dönük 2020, 2021 ve 2022 yılları toplam araç satın alma sayıları göz önüne alındığında ortalama 2023 yılı dahil 4 yılın filo yenileme oranı yüzde 3 ila yüzde 4 civarında kaldığı görülmüştür. Bu değerler üzerinden bir orantı hesabı yapıldığında ancak yaklaşık 30 yıllık sürenin sonunda filonun yenilenebileceği görülmekte olup yıllık yenilenmeni yüzde 3 ila yüzde 4 civarında olduğu bir tabloda yeni satın alınan araçların tekrar yeni araçla değiştirilmesi için geçecek sürede yeniden kullanılmaz hale geleceği görülmekte olup bu durumda 2023 yılından sonra geçecek 3-5 yıllık sürenin sonunda kurum araç filosunun tamamıyla yaşlı ve hizmet ifa edemeyecek boyutta eskimiş olacağı anlaşılmaktadır.’ Yani, siz bugünkü yönetim anlayışınızla ve bu kafayla, İETT’yi şarampole yuvarlamak üzeresiniz. 2023 ve 2024 raporlarında ifade edilen tespitlerin benzerlerini 2020-2021-2022 yılları içinde nerede ise aynısıyla görmek mümkündür. Görülüyor ki murakıp raporlarında tespit edilen ve paylaşılan hiçbir şey İETT yönetimince değer verilip dikkate alınmamıştır. Sonuç olarak; 2023 ve 2024 yılları tahmini bütçe rakamlarına bakılarak İETT’nin her geçen gün mali durumunun idare edilmesinin mümkün olamadığı ve olamayacağı; bağış, yardımlar ve borçlanma olmadan finansal bağımsızlığını sürdüremeyeceği, etkin ve verimli bir bütçeye ihtiyaç duyduğu apaçık ortadadır. Şimdi CHP sıralarında ‘Ne var bunda canım borç yiğidin kamçısıdır’ diyenleri duyar gibiyim. Bir bakıma haklısınız aslında. 2024 bütçesinin ilk üç ayını siz kullanacaksınız. 31 Mart’tan sonraki bölümünü ise Cumhur İttifakı olarak biz kullanacağız. Bu durumda siz borcu yapın, ödeme kısmını da Cumhur İttifakı’nın yiğitlerine bırakın” ifadelerini kullandı.

Kaynak: